لزوم سنجش تیروکسین آزاد (FT4) در دوران بارداری با استفاده از دیالیز تعادلی
طبق آخرین راهنمای منتشر شده از سوی (American Thyroid Association) ATA تعیین میزان تیروکسین آزاد (FT4) در دوران بارداری بر اساس روش های معمول اغلب از صحت بالایی برخوردار نیست. علت، تغییر سطح پروتئین های متصل شونده به تیروکسین و برهم خوردن تعادل ذاتی بین FT4 و پروتئین های اتصالی است.
لذا این سئوال مطرح می شود که بهترین روش برای سنجش تیروکسین آزاد در دوران بارداری کدام است؟
براساس فرضیه ی هورمون های آزاد، از مجموع هورمون های متصل به پروتئین و هورمون های آزاد که در خون وجود دارد، تنها هورمون های آزاد هستند که به لحاظ بیولوژیکی فعال می باشند و می توانند بر عملکرد سلول تاثیر داشته باشند. در واقع اثراَت فیزیولوژیک هورمون، وابسته به غلظت آزاد آن است و نه غلظت تام هورمون.
بنابراین برای دستیابی به انعکاس صحیح از عملکرد تیروئید، سنجش هورمون های آزاد توصیه می گردد. اما غلظت تیروکسین آزاد در خون حدود۳ ۰/ ۰۲-۰/۰ درصد از تیروکسین تام را تشکیل می دهد بعبارتی غلظت سرمی تیروکسین تام (TT4) در محدوده ی نانو مولار بوده در حالیکه غلظت 4 FT در محدوده ی پیکو مولار می باشد.
بنابراین اندازه گیری میزان 4 FT در حضور غلظت بالای T4 متصل به پروتئین، آسان نخواهد بود. این سنجش، زمانی سخت تر می شود که به دلایل فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی، میزان پروتئین های متصل شونده به تیروکسین به طور کاملا غیرعادی، تغییر می کند.
بارداری یکی از شرایطی است که سطح پروتئین های متصل شونده در آن غیرعادی می شود. سرم یک خانم باردار نسبت به فرد عادی دارای غلظت بالاتری از گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG) و اسیدهای چرب آزاد و غلظت پایین تری از آلبومین (Alb) می باشد. آنچه که اهمیت دارد این است که غلظت های بالای TBG در نمونه های سرمی، باعث گزارش مقادیر بالاتر به 4FT می شود در حالیکه غلظت های پایین AIb، منجر به گزارش مقادیر پایین تر به FT4 می گردد.
بهترین روش برای سنجش FT4 در دوران بارداری کدام است؟
در دیالیز تعادلی میزان هورمون آزاد از غلظت و عملکرد پروتئین های اتصالی مستقل می گردد، لذا طبق آخرین راهنمای منتشر شده از سوی ATA ، روش بهینه برای تعیین میزان FT4 سرم در دوران بارداری، استفاده از دياليز تعادلی است. به عبارتی برای دستیابی به انعکاس صحيح از عملکرد تیروئید در زنان باردار، سنجش FT4 به روش دیالیز تعادلی توصیه می گردد.
برای دستیابی به انعکاسی صحیح از عملکرد تیروئید در زنان باردار، سنجش تیروکسین آزاد (FT4) به روش دیالیز تعادلی(Equilibrium Dialysis) توصیه می گردد.
:Refrence
Stagnaro-Green A, Abalovich M, Alexander E, Azizi F, et al. Guidelines of the American Thyroid Association for the diagnosis and management of thyroid disease during pregnancy and postpartum. Thyroid 2011; 21 (10): 1081-1125.
Spencer C, Thyroid function tests assay of thyroid hormones and related substances. Accessed at http://www.thyroidmanager.org/chapter/assay-of-thyroid-hormones-and-related-substances/
Faix JD. Principles and plitfalls of free hormone measurements, Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism 2013; 27:631-645,
Thienpoint LIM. Determination of free thyroid hormones, et Practice & Research Clinical Endocrinology 8. Metabolism 2013; 27: 689-700