تخمدان پلی کیستیک یا PCO
تخمدان پلی کیستیک یا PCO شایعترین اختلال هورمونی در زنان در دوران باروری است و همچنین شایعترین علت نازایی هم می شود.PCOبه جای یک بیماری یک سندرم محسوب می شود زیرا مجموعه ای از علائم را دارد.
سندرم تخمدان پلی کیستیک یک عدم تعادل هورمونی استکه می تواند باعث سیکل ماهانه نامنظم، رشد مو های زائد و نا به جا، آکنه و نازایی شود. تخمدان پلی کیستیک بسیار شایع است و در آمریکا از هر ۱۰ نفر یک نفر به آن مبتلا می باشد. PCO می تواند در دوران نوجوانی شروع شود. این سندرم همچنین می تواند بیماری های دیگری برای فرد بیمار در آینده ایجاد کند.
در طی یک سیکل ماهانه نرمال، هورمون FSH که از غده هیپوفیز در مغز تولید می شود، بر روی تخمدان ها اثر کرده و باعث رشد تخمک به همراه کیسه اطراف آن (فولیکول) می شود. هنگامی که تخمک و فولیکول رشد کرد و بالغ شد آماده آزاد شدن به سمت رحم می شود.
LH هورمون دیگری است که از همان غده ترشح شده و باعث آزاد شدن تخمک از تخمدان می شود، (تخمک گذاری).استروژن و پروژسترون، هومون هایی هستند که از سلول های فولیکول ( کیسه اطراف تخمک ) تولید شده و باعث آماده شدن رحم برای بارداری می گردند.
استروژن قبل از تخمک گذاری و پروژسترون بعد از تخمک گذاری تولید می گردند.
اگر در این هنگام حاملگی روی ندهد، سطح هورمون های استروژن و پروژسترون کاهش یافته و باعث تخریب جدار داخلی رحم (آندومتر) می شود که به عنوان سیکل ماهانه یا قاعدگی Menstruation)) شناخته می شود.
:PCO
اختلالی است که با تخمک گذاری تداخل می کند.هورمون هايى که در متابولیسم (سوخت و ساز) بدن و باروری نقش دارند، عامل ایجاد کننده PCO می باشد.
در مبتلایان به PCO همچنین سطوح بالایی از هورمون های مردانه (آندروژن ها) دیده می شود که منجر به رشد بیش از اندازه و نابجای مو (بطور معمول در صورت، سینه، شکم و ...) می شود.
دراین بیماران هورمون انسولین در سطوح بالا وجود دارد. این هورمون مصرف قند خون (گلوکز) را در بدن کنترل می کند. زنان مبتلا به PCO مقاوم به انسولین هستند و لذا مقادیر بالایی از انسولین لازم است تا بتواند قند خون را کنترل نماید، لذا این افراد مستعد ابتلاء به دیابت می باشند.
سطوح بالای انسولین همچنین می تواند بر روی تخمدان ها اثر کرده و باعث تولید بیش از اندازه هورمون های مردانه (آندروژنها) شود که اثرات آنها رشد بیش از اندازه مو و اختلال در قاعدگی می باشد.
علائم PCO :
در PCO علائم بتدریج شروع می شوند و می تواند با سایر حالاتی که مشابه اند، اشتباه گردد. نکته مهم این است که بیمار مبتلا به PCO مجموعه ای از علامت ها را دارد.
این علائم عبارتند از :
سیکل ماهانه نامنظم یا قطع کامل آن ، موهای زائد، آکنه ، چاقی، نازایی، لکه های تیره در پوست، افسردگی
تشخيص PCO :
تشخیص این سندرم (مجموعه ای از علائم ) زمانی انجام می شود که از ۳ عامل زیر، ۲ تای آنها موجود باشند: ۱. اختلال در قاعدگی ۲. تخمدان های پلی کیستیک ۳. سطوح بالای هورمون های مردانه (آندروژنها) یا علائم ناشی از افزایش آنها
چرا تشخیص PCO اهمیت دارد؟
الف) اختلالات باروری
سقط، نازایی، سرطان آندومتر، پره کلامپسمی
ب) اختلالات متابولیک
مقاومت انسولینی، دیابت تیپ ۲ ، سندرم متابولیک ، دیابت حاملگی، چاقی
ج) بیماریهای قلبی عروقی
فشار خون بالا، اترواسکلروز
تشخیص آزمایشگاهی PCO :
آزمایش هایی که جهت تشخیص PCO انجام می شوند شامل هورمون های باروری، متابولیسم، تخمدان ها و پارامترهای مربوط به بیماری قلبی، دیابت و چربی ها به شرح ذیل می باشند:
| TG | Free Testosterone | FSH |
| Cholestrol | DHEA-S | LH |
| HDL | SHBG | PRL |
| LDL | Androstenedione | BHCG |
| CRP | 17 OH Progestrone | Cortisol |
| Fibrinogen | FBS | TSH |
| Homocystein | HbA1C | Estradiol |
| Teststerone | GTT | AMH |
| Fasting Insulin | ||
جهت پیشگیری از بیماری هایی که مبتلایان PCO را تهدید می کند هر ۶ ماه آزمایش هایDL ، HDL،CHOL ،TG, FBS و پاپ اسمیر، ضروری است.