عامل اصلی انتقال بیماری های آمیزشی در جامعه خانم ها هستند، چون اگر یک خانم در مواجهه با یک بیماری آمیزشی قرار گیرد، احتمال ابتلای او، بیشتر از مردان خواهد بود و چون معمولا این بیماری ها بدون علامت هستند، در نتیجه به دنبال درمان نمی روند و بیماری در جامعه منتقل می شود. عوارض بیماری های آمیزشی در خانم ها، عفونت لگنی و به دنبال آن بارداری خارج رحمی یا ناباروری است. متاسفانه با درمان بیماری آمیزشی قدرت باروری زن دوباره ایجاد نمی شود.
بیماری های آمیزشی را به دو دسته بزرگ «قابل درمان» و «غیرقابل درمان» تقسیم می کنند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، سالیانه ۳۳۳ میلیون مورد جدید ابتلا به بیماری آمیزشی قابل درمان (سیفیلیس، سوزاک، کلامیدیا و تریکومونا) در جهان اتفاق می افتد.
از هر ۲۰ جوان، یک نفر در سال به بیماری های آمیزشی قابل درمان مبتلا می شود (در این آمار بیماری های آمیزشی ویروسی مثل ایدز در نظر گرفته نشده اند). بیماری های آمیزشی در کشورهای در حال توسعه، جزو ۵ بیماری اول جامعه هستند.
این بیماری ها مهم ترین علت قابل پیشگیری ناباروری به خصوص در زنان هستند. سه دهه قبل، شایع ترین بیماری آمیزشی، «سوزاک» بود، دو دهه قبل «عفونت با کلامیدیا» و درحال حاضر عفونت با دو نوع ویروس «پاپیلوم انسانی» و «ویروس هرپس» (تبخال تناسلی). این آمارها مربوط به کل دنیا هستند و در بعضی از نقاط جهان شایع ترین نوع بیماری آمیزشی متفاوت است و ممکن است هنوز سوزاک یا بیماری دیگری باشد.
● پیشگیری
بهترین روش پیشگیری بیماری های آمیزشی، اجتناب از تماس جنسی با فرد آلوده و تمام مایعات طبیعی بدن وی مثل بزاق دهان است. استفاده صحیح از کاندوم خطر ابتلا را تا حد زیادی کاهش می دهد. در صورت لزوم می توان برای تشخیص ابتلای فرد به بیماری آمیزشی، از تست های آزمایشگاهی استفاده کرد.
باید توجه داشت که بسیاری از عفونت ها بلافاصله پس از ابتلا، قابل تشخیص نیستند، بنابراین باید مدتی اجازه داد تا تست مربوطه مثبت شود. گاهی بعضی از بیماری های آمیزشی مثل ویروس پاپیلوم انسانی را نمی توان حتی با آزمایش های دقیق نیز تشخیص داد. یکی دیگر از روش های پیشگیری، واکسن است.
بعضی از بیماری های آمیزشی ویروسی مثل هپاتیت، تبخال تناسلی و تعدادی از گونه های ویروس پاپیلوم انسانی واکسن موثر دارند. بعضی بیماری های مقاربتی باعث ایجاد زخم در ناحیه تناسلی می شوند. خطر ابتلا به ایدز در این افراد ۱۰ برابر افراد عادی است بنابراین هرگونه زخم، بریدگی یا حتی خراش جلدی خطر ابتلا به بیماری های آمیزشی را به شدت افزایش می دهد.
● کاندوم برای پیشگیری
در اینکه کاندوم در پیشگیری از عفونت های آمیزشی موثر است، هیچ شکی وجود ندارد، ولی اگر استفاده از آن به صورت صحیح نباشد، از قدرت پیشگیری کنندگی آن به مقدار زیادی کاسته می شود زیرا کاندوم فقط برخی از نواحی را می پوشاند. اگر ناحیه ای از پوست بدن خراش داشته باشد (مثل دست)، عفونت به ویژه ویروس ایدز به راحتی می تواند وارد بدن شود. بهتر است از کاندوم های با جنس لاتکس استفاده و هنگام استفاده از کاندوم، نکات زیر را رعایت کرد :
۱( عده ای ۲ ۱ سانتی متر از کاندوم را در ناحیه نوک آلت آزاد می گذارند تا مایع منی در آن جمع شود. این کار به هیچ وجه صحیح نیست و از قدرت پیشگیری کننده کاندوم کاسته می شود.
۲) کاندوم نباید شل باشد.
۳( برخی افراد کاندوم را پس از یک بار مصرف برمی گردانند تا دوباره از آن استفاده کنند. این کار را هرگز انجام ندهید.
۴) کاندوم هایی که جنس آنها لاتکس یا پلی اورتان نیست، از ایدز پیشگیری نمی کنند.
۵) با کاندوم های لاتکس نباید از مواد روان کننده با نرم کننده روغنی استفاده کرد. چون کاندوم را قابل نفوذ می کنند.
۶) کاندوم هایی که در آنها از مواد طعم دهنده استفاده می شود، باعث رشد قارچ می شوند.
باید در نظر بگیرید که کاندوم پس از استفاده، به یک ماده بسیار آلوده کننده تبدیل می شود، بنابراین آن را باید دور بیندازید و از بین ببرید. کارگری که مشغول جمع آوری زباله است، ممکن است از راه تماس با کاندوم آلوده گرفتار بیماری آمیزشی شود. ماده ای به نام «نانوکسینول» به صورت ژل یا کرم به عنوان ماده پیشگیری کننده از عفونت های آمیزشی تبلیغ می شود و در بازار ایران نیز موجود است. این ماده نه تنها از بیماری های آمیزشی جلوگیری نمی کند، بلکه استفاده از آن خطر ابتلا به ایدز را در زنان افزایش می دهد.
● راهکارهای پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت
سازمان بهداشت جهانی، راهکارهایی برای پیشگیری از بیماری های آمیزشی در اختیار دولت ها قرار داده است. این راهکارها عبارتند از:
- آگاهی دادن به مردم در مورد رفتارهای جنسی پرخطر
- دسترسی عمومی به کاندوم های با کیفیت خوب و قیمت مناسب
- تشویق افراد مبتلا به بیماری های آمیزشی برای مراجعه سریع به پزشک همراه همسرشان
- گنجاندن درمان بیماری های آمیزشی در اصول بهداشتی پایه کشور
- ایجاد سرویس اختصاصی برای افرادی که رفتارهای جنسی پر خطر دارند مثل زنان خیابانی، معتادان به موادمخدر و زندانی ها
- فراهم کردن امکان درمان صحیح و موثر زوجین و آموزش به آنها
- غربالگری بیمارانی که بیماری شان از نظر بالینی بدون علامت است (مثل سیفیلیس و کلامیدیا)
- فراهم کردن امکان مشاوره و آزمایش اختیاری برای ایدز
- پیشگیری و مراقبت از سیفیلیس و التهاب ملتحمه نوزادان
- مشارکت تمام منابع شامل بخش خصوصی و جامعه در پیشگیری و مراقبت از بیماری های آمیزشی
● انواع بیماری های آمیزشی
بیش از ۳۰ نوع بیماری آمیزشی وجود دارند که شایع ترین آنها در ۴ گروه به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
(Aباکتریایی
۱ (سوزاک
۲ (سیفیلیس
۳) کلامیدیا
۴) گرانولوم مغبنی
۵) شانکر
(B قارچی
کاندیدیاز
C) ویروسی
۱) هپاتیت
۲) هرپس سیمپلکس یا همان زونا
۳) ایدز
۴) ویروس پاپیلوم انسانی
۵) مولوسکوم کونتاجیوزوم که به صورت زگیل های ریز ظاهر می شود.
D) انگل ها
شپش ناحیه زهار
جرب
منبع: HAppyIranian.Org